Trong một thế giới mà khách hàng có vô vàn lựa chọn, chiến lược cạnh tranh trở thành yếu tố sống còn đối với mọi doanh nghiệp. Làm thế nào để một sản phẩm mới nổi bật giữa hàng ngàn sản phẩm tương tự? Làm thế nào để xây dựng một thương hiệu được khách hàng yêu thích? Câu trả lời sẽ được giải đáp khi bạn tìm hiểu về các chiến lược cạnh tranh trong marketing cùng Business Up qua bài viết sau.
Chiến lược cạnh tranh là gì?
Chiến lược cạnh tranh là một tập hợp các hành động, quyết định và kế hoạch được doanh nghiệp xây dựng và triển khai một cách có hệ thống, nhằm đạt được và duy trì lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường. Lợi thế cạnh tranh này được tạo ra thông qua việc khai thác các điểm mạnh, cơ hội, đồng thời khắc phục điểm yếu và đối phó với thách thức của doanh nghiệp so với các đối thủ cạnh tranh. Chiến lược cạnh tranh không chỉ là một kế hoạch ngắn hạn mà còn là một hướng đi dài hạn, định hình vị trí của doanh nghiệp trên thị trường và hướng tới mục tiêu tối ưu hóa lợi nhuận và tăng trưởng bền vững.
Chiến lược cạnh tranh là gì?
Khi nắm giữ lợi thế cạnh tranh, doanh nghiệp có khả năng đạt được hiệu quả kinh doanh vượt trội so với đối thủ, thể hiện qua lợi nhuận cao hơn, thị phần lớn hơn và khả năng sinh tồn bền vững hơn trong dài hạn. Lợi thế cạnh tranh là kết quả của việc doanh nghiệp tạo ra giá trị độc đáo cho khách hàng hoặc cung cấp sản phẩm/dịch vụ với chi phí thấp hơn so với đối thủ. Việc xây dựng và bảo vệ lợi thế cạnh tranh là hai yếu tố cốt lõi trong chiến lược cạnh tranh của mọi doanh nghiệp. Lợi thế cạnh tranh có thể được tạo ra một cách chủ động thông qua các sáng kiến đổi mới, đầu tư vào nghiên cứu phát triển, xây dựng thương hiệu mạnh, hoặc một cách phản ứng bằng cách bắt chước và cải tiến các chiến lược của đối thủ.
Tầm quan trọng và vai trò của chiến lược cạnh tranh
Trong môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh và biến động như hiện nay, việc xây dựng và thực hiện một chiến lược cạnh tranh lý tưởng là yếu tố quyết định sự thành bại của doanh nghiệp, điển hình như:
Mở ra cơ hội mới
Chiến lược cạnh tranh là công cụ đắc lực giúp doanh nghiệp khám phá và khai thác những cơ hội mới trên thị trường. Bằng cách phân tích sâu sắc môi trường kinh doanh, xu hướng tiêu dùng, hành vi của khách hàng, doanh nghiệp có thể phát hiện ra những khoảng trống trên thị trường, những nhu cầu chưa được đáp ứng hoặc những xu hướng mới nổi. Từ đó, doanh nghiệp có thể phát triển các sản phẩm, dịch vụ mới, tạo ra những giá trị độc đáo và đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách hiệu quả, mở ra những chân trời phát triển mới.
Chiến lược cạnh tranh giúp mở ra cơ hội mới trong kinh doanh
Xem thêm: Khủng Hoảng Truyền Thông Là Gì? Cách Xử Lý Hiệu Quả Để Bảo Vệ Thương Hiệu
Thúc đẩy doanh số
Một chiến lược cạnh tranh tối ưu sẽ giúp doanh nghiệp tăng cường sức cạnh tranh, thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng cũ. Bằng cách tạo ra những sản phẩm, dịch vụ độc đáo, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách tốt nhất, doanh nghiệp sẽ xây dựng được lòng trung thành của khách hàng, từ đó thúc đẩy doanh số bán hàng tăng trưởng. Ngoài ra, chiến lược cạnh tranh còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí, nâng cao hiệu suất hoạt động, từ đó giảm giá thành sản phẩm và tăng lợi nhuận.
Đảm bảo và giữ vững thị phần
Chiến lược cạnh tranh là chìa khóa để doanh nghiệp bảo vệ và mở rộng thị phần của mình. Bằng cách liên tục đổi mới, cải tiến sản phẩm, dịch vụ và nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng, doanh nghiệp có thể tạo ra rào cản cạnh tranh, ngăn chặn sự xâm nhập của đối thủ và duy trì vị thế dẫn đầu trên thị trường. Đồng thời, chiến lược cạnh tranh cũng giúp doanh nghiệp thích ứng nhanh chóng với những thay đổi của thị trường, nắm bắt cơ hội và giảm thiểu rủi ro.
Chiến lược cạnh tranh giúp doanh nghiệp giữ vững thị phần
Các loại hình chiến lược cạnh tranh phổ biến
Trong thế giới kinh doanh cạnh tranh khốc liệt, các doanh nghiệp không ngừng tìm kiếm những lợi thế để vượt trội so với đối thủ. Dựa trên các yếu tố khác biệt hóa và chi phí, có thể chia chiến lược cạnh tranh thành bốn loại hình chính:
Chiến lược chi phí thấp
Chiến lược này tập trung vào việc giảm thiểu chi phí sản xuất và cung cấp sản phẩm/dịch vụ với giá cả cạnh tranh nhất trên thị trường. Doanh nghiệp sẽ đạt được lợi thế cạnh tranh bằng cách tối ưu hóa quy trình sản xuất, đàm phán với nhà cung cấp để có được giá nguyên vật liệu tốt nhất, và giảm thiểu chi phí hoạt động. Tuy nhiên, để thành công với chiến lược này, doanh nghiệp cần đảm bảo chất lượng sản phẩm vẫn đáp ứng được nhu cầu cơ bản của khách hàng.
Chiến lược cạnh tranh sử dụng chiến lược giá thấp
Chiến lược dẫn đầu về khác biệt hóa
Ngược lại với chiến lược chi phí thấp, chiến lược khác biệt hóa tập trung vào việc tạo ra sản phẩm/dịch vụ độc đáo, khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh. Doanh nghiệp sẽ tạo ra giá trị gia tăng cho sản phẩm của mình thông qua các yếu tố như thiết kế độc đáo, chất lượng vượt trội, dịch vụ khách hàng xuất sắc hoặc thương hiệu mạnh. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể định giá sản phẩm cao hơn và thu hút một nhóm khách hàng trung thành sẵn sàng trả giá cao cho những giá trị đặc biệt mà sản phẩm mang lại.
Chiến lược cạnh tranh sử dụng chiến lược tập trung dẫn đầu sự khác biệt
Xem thêm: Hành vi khách hàng là gì? Quy trình ra quyết định mua hàng
Chiến lược tập trung chi phí
Chiến lược này kết hợp giữa chiến lược dẫn đầu về chi phí và chiến lược tập trung. Doanh nghiệp sẽ lựa chọn một phân khúc thị trường cụ thể và tập trung vào việc trở thành nhà cung cấp có chi phí thấp nhất trong phân khúc đó. Bằng cách hiểu rõ nhu cầu của khách hàng trong phân khúc này, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa quy trình sản xuất và cung cấp sản phẩm/dịch vụ với giá cả cạnh tranh hơn so với các đối thủ đang phục vụ cùng phân khúc.
Chiến lược cạnh tranh sử dụng chiến lược tập trung vào chi phí
Chiến lược tập trung khác biệt
Chiến lược này cũng tập trung vào một phân khúc thị trường cụ thể nhưng lại hướng tới việc tạo ra sản phẩm/dịch vụ có tính khác biệt cao so với các đối thủ cùng ngành. Doanh nghiệp sẽ tạo ra một giá trị độc đáo (USP) cho khách hàng trong phân khúc này, khiến họ sẵn sàng trả một mức giá cao hơn để sở hữu sản phẩm/dịch vụ đó.
Các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược cạnh tranh
Sự thành công của một chiến lược cạnh tranh phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả yếu tố bên trong và bên ngoài doanh nghiệp. Dưới đây là một số yếu tố chính ảnh hưởng đến chiến lược cạnh tranh:
Môi trường kinh doanh
Môi trường kinh doanh luôn thay đổi và đầy biến động cũng tác động đến chiến lược cạnh tranh của mỗi doanh nghiệp, bao gồm các yếu tố như:
- Chính sách kinh tế, pháp luật: Các quy định về thuế, thuế quan, tiêu chuẩn sản phẩm, bảo vệ môi trường… có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sản xuất và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
- Công nghệ: Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ tạo ra cả cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp. Công nghệ mới có thể giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sản xuất, tạo ra sản phẩm mới, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư và thích ứng nhanh chóng.
- Xã hội: Các xu hướng văn hóa, xã hội, dân số… ảnh hưởng đến nhu cầu và hành vi của khách hàng. Doanh nghiệp cần nắm bắt được những xu hướng này để điều chỉnh chiến lược của mình.
- Cạnh tranh: Số lượng và sức mạnh của các doanh nghiệp đối thủ cũng như các chiến lược của họ, sẽ tác động trực tiếp đến sự thành công của doanh nghiệp.
Yếu tố môi trường kinh doanh ảnh hưởng ra sao?
Khả năng của doanh nghiệp
Khả năng của doanh nghiệp là tổng hòa của nhiều yếu tố, trong đó tài chính, con người, công nghệ và sở hữu trí tuệ đóng vai trò quan trọng. Nguồn vốn dồi dào không chỉ giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh mà còn tạo điều kiện để đầu tư vào công nghệ mới, nâng cao năng lực cạnh tranh. Bên cạnh đó, chất lượng đội ngũ nhân viên, với những kỹ năng chuyên môn cao và tinh thần sáng tạo, là yếu tố quyết định sự thành công của mọi chiến lược. Việc ứng dụng công nghệ tiên tiến không chỉ giúp tăng năng suất lao động mà còn tạo ra những sản phẩm, dịch vụ mới, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng. Cuối cùng, sở hữu trí tuệ như bằng sáng chế, nhãn hiệu, bản quyền… là những tài sản vô hình giúp doanh nghiệp bảo vệ thành quả lao động, tạo dựng uy tín và tạo ra lợi thế cạnh tranh so với đối thủ cùng ngành.
Khả năng của doanh nghiệp tác động mạnh mẽ đến lợi thế cạnh tranh
Hành vi khách hàng
Khách hàng là trung tâm của mọi hoạt động kinh doanh. Để thành công, doanh nghiệp cần không ngừng nghiên cứu, thấu hiểu và đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Việc xây dựng mối quan hệ bền vững với khách hàng thông qua việc cung cấp sản phẩm chất lượng, dịch vụ chuyên nghiệp và trải nghiệm mua sắm tuyệt vời là yếu tố cốt lõi để doanh nghiệp phát triển lâu dài.
Cần cân nhắc đến yếu tố hành vi khách hàng
Xem thêm: Chiến dịch truyền thông là gì? Các bước xây dựng chiến dịch
Sản phẩm thay thế
Sản phẩm thay thế luôn là một thách thức đối với doanh nghiệp. Để đối phó với sự cạnh tranh gay gắt từ các sản phẩm thay thế, doanh nghiệp cần không ngừng cải tiến sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ và tạo ra những giá trị độc đáo để thu hút khách hàng. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần theo dõi sát sao hành vi của khách hàng và xu hướng thị trường để kịp thời điều chỉnh chiến lược.
Yếu tố sản phẩm thay thế trong chiến lược cạnh tranh
Các bước xây dựng chiến lược cạnh tranh hiệu quả
Xác định mục tiêu
Bước đầu tiên và cũng là nền tảng cho toàn bộ quá trình xây dựng chiến lược là xác định rõ mục tiêu mà doanh nghiệp muốn đạt được. Mục tiêu cần phải cụ thể, đo lường được, khả thi, phù hợp với tầm nhìn và sứ mệnh của doanh nghiệp. Ví dụ, doanh nghiệp có thể đặt mục tiêu tăng trưởng doanh thu 20% trong năm tới, nâng cao thị phần lên 30%, hoặc trở thành nhà cung cấp hàng đầu trong ngành. Một mục tiêu rõ ràng sẽ giúp doanh nghiệp tập trung nguồn lực và nỗ lực vào những hoạt động quan trọng nhất.
Xác định mục tiêu là bước cần thiết đầu tiên
Ví dụ: Một công ty sản xuất đồ gia dụng nhỏ đặt mục tiêu tăng trưởng doanh thu 15% trong năm tới, tập trung vào phân khúc khách hàng trẻ tuổi và nâng cao nhận diện thương hiệu trên thị trường.
Phân tích môi trường
Sau khi xác định mục tiêu, doanh nghiệp cần tiến hành phân tích kỹ lưỡng môi trường kinh doanh bao gồm cả môi trường bên trong và bên ngoài. Môi trường bên trong bao gồm các yếu tố như: tài chính, nhân sự, công nghệ, sản phẩm, dịch vụ. Môi trường bên ngoài bao gồm các yếu tố như: kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, công nghệ, pháp luật, đối thủ cạnh tranh. Việc phân tích môi trường giúp doanh nghiệp nhận biết những cơ hội và thách thức, từ đó đưa ra những quyết định chiến lược phù hợp.
Phân tích môi trường kinh doanh khi lập chiến lược cạnh tranh
Ví dụ: Một hãng hàng không phải phân tích các yếu tố như giá dầu, chính sách hàng không, sự cạnh tranh của các hãng hàng không khác, xu hướng du lịch, và tâm lý người tiêu dùng để đưa ra các quyết định về giá vé, tuyến bay và dịch vụ.
Xem thêm: Nghiên cứu Marketing là gì? Quy trình và vai trò với doanh nghiệp
Đánh giá đối thủ cạnh tranh
Đánh giá đối thủ cùng ngành là một phần không thể thiếu trong quá trình xây dựng chiến lược. Doanh nghiệp cần xác định rõ các đối thủ cùng phân khúc, kể cả trực tiếp và gián tiếp. Để từ đó phân tích điểm mạnh, điểm yếu, chiến lược và hoạt động của họ. Thông qua việc đánh giá đối thủ, doanh nghiệp có thể xác định được vị trí cạnh tranh của mình, từ đó xây dựng những lợi thế cạnh tranh độc đáo.
Đối thủ cạnh tranh trong ngành tác động đến chiến lược của doanh nghiệp
Ví dụ: Một ngân hàng phải so sánh lãi suất, các sản phẩm dịch vụ, chi nhánh, và hình ảnh thương hiệu với các ngân hàng khác để xác định vị thế cạnh tranh của mình và tìm cách thu hút khách hàng mới.
Lựa chọn chiến lược
Dựa trên kết quả phân tích môi trường và đánh giá đối thủ, doanh nghiệp sẽ lựa chọn một hoặc kết hợp nhiều chiến lược cạnh tranh phù hợp. Có nhiều loại chiến lược cạnh tranh khác nhau như: chiến lược lãnh đạo chi phí, chiến lược khác biệt hóa, chiến lược tập trung. Việc lựa chọn chiến lược phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: nguồn lực của doanh nghiệp, đặc điểm của ngành, hành vi của khách hàng, và mục tiêu chiến lược đã đề ra.
Thảo luận và lựa chọn chiến lược cạnh tranh phù hợp
Ví dụ: Một công ty sản xuất bia nhỏ có thể lựa chọn chiến lược tập trung vào một phân khúc thị trường ngách như bia thủ công, bia hữu cơ để cạnh tranh với các hãng bia lớn.
Lên kế hoạch thực hiện
Sau khi lựa chọn chiến lược, doanh nghiệp cần lên kế hoạch thực hiện chi tiết. Kế hoạch thực hiện bao gồm: xác định các hoạt động cần thực hiện, phân công nhiệm vụ, xác định nguồn lực cần thiết, lập thời gian biểu, và xây dựng hệ thống kiểm soát. Một kế hoạch thực hiện chi tiết sẽ giúp doanh nghiệp đảm bảo rằng các hoạt động được triển khai một cách hiệu quả và có hệ thống.
Lập kế hoạch triển khai chiến lược cạnh tranh
Ví dụ: Một doanh nghiệp muốn mở rộng thị trường sang một quốc gia mới sẽ lập kế hoạch bao gồm: nghiên cứu thị trường, xây dựng kênh phân phối, tuyển dụng nhân sự và xây dựng thương hiệu.
Đánh giá và điều chỉnh
Quá trình xây dựng chiến lược là một quá trình liên tục. Doanh nghiệp cần thường xuyên đánh giá kết quả của chiến lược đã thực hiện và so sánh với mục tiêu đã đề ra. Nếu có sự chênh lệch, doanh nghiệp cần kịp thời điều chỉnh chiến lược để đảm bảo đạt được mục tiêu đã đề ra.
Bước cuối cùng là đánh giá kết quả và điều chỉnh nếu cần
Ví dụ: Một ngân hàng sẽ theo dõi tỷ lệ tăng trưởng tín dụng, tỷ lệ nợ xấu, và sự hài lòng của khách hàng để đánh giá tác động của chiến lược kinh doanh. Nếu tỷ lệ nợ xấu tăng cao, ngân hàng có thể điều chỉnh chính sách tín dụng hoặc tăng cường hoạt động thu hồi nợ.
Bài viết trên là toàn bộ thông tin cần nắm về khái niệm chiến lược cạnh tranh cũng như các yếu tố ảnh hưởng và quy trình lập chiến lược cạnh tranh phù hợp với doanh nghiệp. Mong rằng thông qua bài viết, bạn đã có cái nhìn toàn diện hơn về việc lập kế hoạch, chiến lược cạnh tranh trong kinh doanh và đừng quên theo dõi Business Up mỗi ngày để cập nhật thêm nhiều bài viết hữu ích và thú vị khác nhé. Nếu doanh nghiệp đang muốn tìm kiếm một đơn vị sở hữu kinh nghiệm marketing lâu năm và kiến thức chuyên môn sâu sắc để hỗ trợ ư vấn chiến lược marketing, hãy liên hệ với chúng tôi tại đây để có cơ hội đồng hành cùng quý doanh nghiệp.
>>> Có thể bạn quan tâm:
